Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri, ülkemizin stratejik ihtiyaçları doğrultusunda kritik öneme sahip ürünlerin yerli üretimini desteklemek amacıyla geliştirilmiş bir teşvik sistemidir. Bu teşvikler, genellikle büyük ölçekli yatırımlar için sağlanır ve yatırımın gereksinimlerine göre esnek destekler sunulmasına olanak tanır.

Proje bazlı teşvikler, her yatırımın kendine özgü özelliklerine göre şekillendirilebilir, böylece desteklerin yoğunluğu ve kapsamı yatırımın ihtiyaçlarına göre belirlenebilir. Bu mekanizma, özellikle yüksek teknolojiye dayalı yatırımların ülkemizde teşvik edilmesi için önemli bir araçtır.

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri Nedir?

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri, Türkiye’de uygulanan en yüksek seviye yatırım teşvik sistemini temsil etmektedir. Bu teşvikler, genellikle 1 milyar TL ve üzeri yatırım tutarlarına sahip projelere yönelik olarak sunulur. Ülkemiz için stratejik öneme sahip ve yüksek katma değer yaratabilecek ürünlerin yerli üretimini teşvik etmek amacıyla verilir.

Bu tür yatırımların büyüklüğü ve kapsamı doğrultusunda sağlanan destekler de oldukça yüksektir. Bu teşvikler, yatırım projelerinin özel ihtiyaçlarına göre esnek bir biçimde düzenlenebilir, bu sayede her yatırım projesi için uygun bir destek yapısı oluşturulabilir.

Proje Bazlı Yatırım Teşviklerinin Amacı

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi, genel teşvik mevzuatının dışına çıkarak ülkemizin stratejik ihtiyaçlarını karşılamayı ve önemli projeleri hızlandırmayı hedeflemektedir. Bu sistem, yatırım projelerinin gereksinimlerine göre destekleri şekillendirme imkanı sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Proje bazlı yatırım teşviklerinin başlıca amaçları şunlardır:

1. Türkiye’nin stratejik ve kritik sektörlerdeki ihtiyaçlarını karşılamak.
2. Önemli ürünlerde arz güvenliği sağlamak ve dışa bağımlılığı azaltmak.
3. Yüksek ithalat bağımlılığına sahip ürünlerin yerli üretimi ile ithalata olan bağımlılığı minimize etmek.
4. Teknoloji dönüşümünü sağlamak amacıyla AR-GE ve İnovasyon yoğun, yüksek teknolojili ürünlerin üretimini teşvik etmek.
5. Yüksek katma değerli ürünlerin yerli üretimini desteklemek.
6. Hem yerli hem de yabancı sermayenin yatırım yapma sürecini hızlandırmak.
7. Büyük ölçekli yatırımların ülkemizde gerçekleştirilmesini sağlamak.

Proje Bazlı Yatırım Teşviklerinden Kimler Yararlanabilir?

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri, belirli sektörlerde asgari sabit yatırım tutarını sağlayan yatırımcılar için geçerlidir. Bu teşvikten faydalanabilmek için, belirli sektörlerde yatırım yapılması ve aşağıdaki asgari yatırım tutarlarının sağlanması gerekmektedir:

1. Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamındaki yatırımlar için: 50 Milyon TL
2. Diğer Yatırım Konuları için: 500 Milyon TL

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri Nelerdir?

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi, her yatırımın özelliklerine göre özelleştirilmiş destekler sunmaktadır. Bu sistemde, yatırımın ihtiyaçları doğrultusunda hangi teşviklerin uygulanacağı belirlenir. Örneğin, enerji maliyetlerinin önemli olduğu bir yatırımda, enerji desteği öncelikli hale getirilebilir. Benzer şekilde, istihdamın artırılmasının kritik olduğu projelerde, istihdam teşvikleri ağırlıklı olarak devreye sokulabilir.

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri, her yatırımın özel ihtiyaçları göz önünde bulundurularak şekillendirilir ve bu nedenle her proje için farklı teşvik kombinasyonları uygulanabilir. Bu esneklik, her yatırımın en verimli şekilde desteklenmesini amaçlamaktadır. Teşviklerin uygulanabilirliği, her bir yatırımın detaylı analizine dayanmaktadır.

Bu teşviklerin kapsamı, Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararlarında yer almakta olup, her bir yatırım için farklı destek unsurlarına yer verilmektedir.

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi: Esnek, Stratejik ve Yatırım Odaklı Destek Mekanizması

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi, sabit ve standart teşvik modellerinden farklı olarak, her yatırımın benzersiz ihtiyaçlarına göre şekillendirilen esnek bir destek yapısı sunmaktadır. Bu sistemde sunulacak teşvikler önceden belirlenmiş genel kurallar üzerinden değil, yatırımın niteliğine, kapsamına ve ülke stratejisine katkısına göre özel olarak tasarlanır. Bu nedenle, yürürlüğe giren her Cumhurbaşkanı Kararı, proje özelinde özgün teşvik unsurları içermektedir.

Aşağıda, bu sistemin genel çerçevesini oluşturan destek kalemleri detaylı olarak sunulmuştur:

1. Vergisel Teşvikler

Yatırım sürecini mali açıdan desteklemek üzere sunulan başlıca vergisel avantajlar şunlardır:

• KDV İstisnası: Yatırım kapsamındaki makine ve teçhizat alımları için Katma Değer Vergisi alınmaz.
• Gümrük Vergisi Muafiyeti: İthal edilen yatırım ekipmanlarında gümrük vergisi muafiyeti uygulanır.
• Vergi İndirimi veya İstisnası: Gelir veya Kurumlar Vergisi oranında yatırım tutarına göre kısmi indirim ya da tam muafiyet sağlanır.
• KDV İadesi: İnşaat harcamaları için ödenen KDV, yatırımcıya iade edilir veya mahsuplaşma yoluyla desteklenir.

2. İstihdam Destekleri

İşgücü maliyetlerinin azaltılmasına yönelik olarak sağlanan başlıca destek unsurları şunlardır:

• SGK Primi İşveren Payı Desteği: Asgari ücret düzeyine denk gelen işveren payı devlet tarafından karşılanır.
• Gelir Vergisi Stopajı Desteği: Çalışan maaşlarında kesilen gelir vergisinin belirli bir bölümü yatırımcıya yüklenmez.
• Nitelikli Personel Desteği: Brüt asgari ücretin 20 katına kadar olan maaşlar 5 yıla kadar devlet tarafından desteklenebilir.

3. Finansman Destekleri

Yatırımların finansal yükünü azaltmaya yönelik olarak sunulan imkanlar şunlardır:

• Enerji Desteği: Enerji tüketim maliyetinin %50’sine kadar olan kısmı, 10 yıl süreyle karşılanabilir.
• Faiz/Kâr Payı Desteği: Finansman amacıyla kullanılan kredilerde faiz veya kâr payı belirli oranlarda devletçe desteklenir.
• Sermaye Katkısı ve Hibe Desteği: Devlet, yatırım projesine doğrudan ortak olabilir veya belirli bir kısmını hibe olarak sağlayabilir.

4. Yatırım Yeri ve Altyapı Destekleri

Yatırımın fiziki koşullarını iyileştirmeye yönelik destekler aşağıdaki gibidir:

• Yatırım Yeri Tahsisi: Hazine taşınmazları üzerine 49 yıllık irtifak hakkı tanınabilir. Yatırım ve istihdam şartlarını yerine getiren yatırımcıya mülkiyet devri yapılabilir.
• Altyapı Desteği: Yatırımın ihtiyaç duyduğu altyapı (yol, su, enerji) devlet tarafından karşılanır.

5. Kamu Garantileri ve İdari Kolaylıklar

Yatırımların sürdürülebilirliği ve süreç yönetiminin kolaylaştırılması amacıyla sağlanan diğer avantajlar şunlardır:

• Kamu Alım Garantisi: Üretilen ürünlerin kamu tarafından satın alınacağı taahhüt edilebilir.
• İdari Kolaylıklar: Gerekli tüm izin, ruhsat, lisans ve tescil işlemlerinde öncelik ve hızlandırılmış süreç avantajı sunulabilir.

Başvuru Süreci ve Yatırımcı Seçimi

Proje Bazlı Teşvik Belgesi doğrudan başvuru yöntemiyle değil, iki ayrı mekanizma aracılığıyla düzenlenir:

1. Çağrı Usulü:

Stratejik öneme sahip sektörler için belirli dönemlerde Bakanlık tarafından ilan edilen çağrılara uygun projeler kabul edilir.

1. Davet Usulü:

Yatırım konusunda yetkin firmalar, özel nitelikli projeler geliştirmek üzere doğrudan davet edilir.

Bu süreçlerde sunulan projeler, Bakanlık nezdinde teknik ve mali açılardan detaylı olarak analiz edilir. Desteklenmesi uygun görülen projeler için Cumhurbaşkanı Kararı alınarak özel teşvik seti oluşturulur.

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sisteminde Destek Unsurları

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi, geleneksel teşvik uygulamalarından farklı olarak, sabit ve genelleştirilmiş destek oranları yerine yatırım projelerinin özgün ihtiyaçlarına göre şekillenen esnek bir yapı sunar. Bu sistemde sunulacak desteklerin türü, kapsamı ve süresi; yürürlükteki mevzuatta önceden belirlenmiş kalıplarla sınırlandırılmamış, aksine yatırımın stratejik önemi, sektörel etkisi, teknolojik niteliği ve katma değer potansiyeline göre özel olarak kurgulanır.

Her bir yatırım projesi, detaylı bir analiz sürecine tabi tutularak, projenin niteliğine en uygun teşvik unsurları belirlenir. Örneğin; ileri teknoloji yatırımları için yüksek oranlı vergi indirimleri ön plana çıkabilirken, enerji yoğun projeler için enerji maliyetlerini azaltmaya yönelik destekler öncelikli hale gelebilmektedir.

Bu dinamik yapı sayesinde, yatırımcılara hem etkin hem de sürdürülebilir bir teşvik ortamı sunulması hedeflenmektedir. Uygulamada, genellikle oldukça yüksek oranlarda destek sağlanan Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi kapsamındaki başlıca destek unsurları şu şekilde özetlenebilir:

• Vergisel Avantajlar (KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi veya istisnası, KDV iadesi)
• İstihdama Yönelik Destekler (SGK primi işveren hissesi desteği, gelir vergisi stopajı desteği, nitelikli personel desteği)
• Finansman Araçları (Enerji desteği, faiz/kar payı desteği, sermaye katkısı ve hibe mekanizmaları)
• Yatırım Yeri ve Altyapı Kolaylıkları (Hazine taşınmazı tahsisi, altyapı sağlanması)
• Garanti ve İdari Kolaylıklar (Kamu alım garantisi, izin ve ruhsat süreçlerinde öncelik)

Bu çerçevede, yatırımcının sunduğu projenin kendine özgü ihtiyaçlarına göre belirlenen destek paketi, yatırım sürecinde maksimum verimliliğin sağlanmasını mümkün kılar.

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri Mevzuatı

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi, geleneksel teşvik mevzuatından farklı olarak esnek ve projeye özel bir yapıdadır. Sistem aşağıdaki yasal düzenlemelere dayanmaktadır:

• 6745 Sayılı Kanun (20.08.2016)
• 2016/9495 Sayılı Karar
• 2012/3305 Sayılı Karar
• 2012/1 Sayılı Uygulama Tebliği

 Danışmanlık ve Süreç Yönetimi

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri, yüksek tutarlı ve stratejik yatırımları kapsadığından, başvuru süreci son derece teknik ve kapsamlıdır. Doğru fizibilite hazırlanması, uygun başvuru dosyalarının hazırlanması, Bakanlık ile toplantıların yönetilmesi ve tüm sürecin yasal gerekliliklere uygun şekilde ilerletilmesi profesyonel bir danışmanlık hizmeti gerektirir.

Ulusal Yatırım Teşvik Danışmanlık Ofisi, proje bazlı teşviklerde uzmanlaşmış danışman ekibiyle; fizibilite analizinden kararname sürecine, teşviklerin uygulanmasından raporlamaya kadar yatırımcılara uçtan uca hizmet sunmaktadır.