Yatırım Teşvik Belgesi Kullanım Kılavuzu
Yatırım Teşvik Belgesi Kullanım Kılavuzu, Yatırım yapmayı planlayan bir işletme için, yatırım teşviklerinden en verimli şekilde yararlanabilmek adına ilk adım, Yatırım Teşvik Belgesi’nin gerekliliklerini ve kullanım şartlarını araştırmaktır. Türkiye’deki yatırımlar için sağlanan devlet destekleri, hem küresel hem de ulusal rekabet gücünü doğrudan etkileyen önemli unsurlar arasında yer almaktadır.
Bu teşvikler, aynı zamanda maliyet avantajı sağlayarak yatırımcıların daha sürdürülebilir ve rekabetçi bir şekilde faaliyet göstermelerine olanak tanır. Yatırımcıların bu avantajlardan doğru bir şekilde yararlanabilmesi için gerekli olan belge ise Yatırım Teşvik Belgesi’dir.
Yatırım Teşvik Belgesi alabilmek için belirli başvuru koşullarını yerine getirmek gerekmektedir. Bu koşullar, Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Teşvik Uygulama Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen mevzuat çerçevesinde şekillendirilmektedir. Ayrıca, başvuru sürecinde, belgenin alınmasından yatırım dönemine kadar, her aşamada sektöre özel teşviklerin ve kriterlerin dikkate alındığı bir değerlendirme süreci uygulanmaktadır.
Yatırım Teşvik Belgesi Kullanım Kılavuzu Nedir?
Yatırım Teşvik Belgesi Kullanım Kılavuzu, bir yatırım süreci boyunca yapılacak işlemleri, teşviklerden nasıl yararlanılacağını ve yerine getirilmesi gereken zorunlulukları açıklayan bir rehberdir. Yatırım teşviklerinden faydalanan firmaların, mevzuata hakim olmaları her zaman mümkün olmayabilir. Bunun temel nedeni, teşvikleri düzenleyen mevzuatın karmaşıklığı ve farklı kurumlar tarafından yayımlanan düzenlemelerle etkileşim halinde olmasıdır.
Ayrıca, mevzuat hükümleri zaman zaman güncellenmektedir. Bu sebeple, yatırımcıların doğru bilgiye hızlıca erişebilmesi amacıyla, Yatırım Teşvik Belgesi Kullanım Kılavuzu sadeleştirilerek, yatırım sürecinin her aşamasına dair anlaşılır bir biçimde sunulmuştur.
Yatırımcılar için teşviklerden etkin bir şekilde faydalanabilmek adına, bu kılavuzda belirtilen genel usuller ve mevzuat hükümleri, yatırım dönemine bağlı olarak başlıklar halinde açıklanmıştır.
Yatırım Teşvik Belgesi Kullanım Kılavuzu
Yatırım Teşvik Belgesi, bir yatırım sürecinde izlenmesi gereken dört aşamayı kapsamaktadır:
- Yatırım Teşvik Belgesi Başvuru Süreci
- Yatırım Dönemi Teşvik Belgesi Kullanımı
- Yatırım Tamamlama Vizesi İşlemleri
- Yatırım Tamamlama Sonrası İşlemler
1. Yatırım Teşvik Belgesi Başvuru Süreci
Yatırım Teşvik Belgesi başvurusu, yatırım sürecinin ilk adımını oluşturur ve bazı hazırlık işlemleri gerektirir. Aşağıda, başvuru sürecine ilişkin adımlar sırasıyla açıklanmıştır:
1.1. Yetkilendirme:
Başvuru işlemleri için E-TUYS (Elektronik Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Sistemi) üzerinde yetki tanımlanması gerekmektedir. Şirketin KEP adresi ve E-İmzalarıyla başvuru yapmadan önce, kaşeli ve imzalı Dilekçe, Kullanıcı Yetkilendirme Formu ve Noter Onaylı Taahhütname hazırlanmalıdır.
1.2. Yetki Başvurusu:
Hazırlanan belgeler, şirketin KEP adresi üzerinden elektronik ortamda ilgili Bakanlık adresine iletilir. Başvurunun takibi yapılarak olası eksiklikler giderilir.
1.3. E-TUYS Firma Kaydı:
E-TUYS sisteminde yetki alındıktan sonra, firma bilgileri kaydedilir. Firma başvurusu onaylandıktan sonra, Yatırım Teşvik Belgesi başvuru ekranı aktif hale gelir.
1.4. Yatırım Teşvik Belgesi Başvurusu:
Yatırım projesinin tüm detayları belirlendikten sonra, gerekli belgelerle birlikte başvuru yapılır. Eğer ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) gerekiyorsa, ÇED belgesinin temin edilmesi şarttır. Başvuru, E-TUYS sistemi üzerinden yapılacaktır.
1.5. Başvuru Ücreti:
2022 itibarıyla başvurular ücretli hale gelmiştir. 2023’te ücretlerde artış olmuştur ve başvuru için ödeme, e-tahsilat modülü üzerinden kredi kartıyla yapılmalıdır. Ödeme sonrası başvuru e-imza ile tamamlanarak ilgili kuruma iletilir.
1.6. Başvurunun Takibi:
Başvuru, uzmanlar tarafından incelenir. İlave bilgi ve belge talep edilirse, eksiklikler tamamlanarak tekrar başvuru yapılır. Başvuru onaylandığında, Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenir.
1.7. Yatırım Teşvik Belgesinin Düzenlenmesi:
Başvuru onaylandığında, Yatırım Teşvik Belgesi elektronik ortamda düzenlenir ve E-TUYS sistemi üzerinden erişime açılır.
2. Yatırım Dönemi Teşvik Belgesi Kullanımı
Yatırım dönemi, Teşvik Belgesinin geçerli olduğu süreçtir. Bu dönemde yatırımcıların belgenin kullanımına dair dikkat etmeleri gereken noktalar şunlardır:
2.1. Yatırım Teşvik Belgesinin Görüntülenmesi:
Başvuru sonucu onaylanan belgenin fiziksel bir kopyası gönderilmez; bunun yerine elektronik ortamda bir kopyası oluşturulur. E-TUYS üzerinden veya E-Devlet ile bu belge görüntülenebilir. Yatırımcılar, ilgili belgeleri diğer paydaşlar ile de paylaşabilirler.
2.2. KDV İstisna Yazısının Alınması:
Teşvikli makine alımları için KDV istisnasından faydalanabilmek amacıyla, İnternet Vergi Dairesi üzerinden başvuru yapılır. KDV İstisna Belgesi alındıktan sonra teşvikli alımlar gerçekleştirilebilir.
2.3. Yerli Makine Alımları:
Yerli makine alımları için E-TUYS üzerinden satıcılara bildirim yapılmalı ve barkod iletilmelidir. Bu süreç, KDV İstisnası ile birlikte yapılacak makine alımlarında büyük önem taşır.
2.4. Makine İthalatı:
İthalat işlemleri için, onaylı listeye uygun makineler için KDV İstisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyetinden faydalanılabilir. Kullanılmış makine ithalatı için ayrıca Ticaret Bakanlığı’ndan ithal izni alınması gerekmektedir.
2.5. Revizyonlar:
Teşvik Belgesi üzerinde değişiklik yapılması gerektiğinde revizyon işlemleri yapılabilir. Örneğin, sabit yatırım tutarı, finansman koşulları veya yatırım türü gibi bilgiler değiştirilebilir. Ayrıca, teşvikli makinelerin satılması veya ihracı durumunda gerekli izinler alınmalıdır.
2.6. Finansal Kiralama İşlemleri:
Makine ve teçhizat temini için finansal kiralama yapılabilir. Bu durumda, leasing şirketi KDV İstisnası hakkından faydalanarak makine temin eder ve yatırımcıya teslim eder.
2.7. Yaygın Hatalar:
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yer almayan makinelerin temin edilmesi veya teşvikli temin edilen miktarın aşılması durumunda, teşvikten yararlanılamaz. Ayrıca, yatırım mallarının dışında kalan harcamalar için KDV İstisnası uygulanamaz.
2.8. Yatırım Döneminin Tamamlanması:
Yatırım dönemi tamamlandığında, tamamlanma vizesi başvurusu yapılmalıdır. Aksi takdirde belge iptal edilebilir.
Sonuç ve Değerlendirme:
Yatırım Teşvik Belgesi başvurusu ve kullanım süreci, dikkatle takip edilmesi gereken adımlardan oluşmaktadır. Başvurular, süreçte yaşanabilecek aksaklıkları önlemek adına doğru ve zamanında yapılmalıdır. Yatırımcıların bu kılavuzu dikkate alarak belgelerini düzenli ve hatasız bir şekilde takip etmeleri gerekmektedir.
3. Yatırım Tamamlama Vizesi Rehberi
Yatırım süreci tamamlandığında, harcamalar yapılmış ve gerekli belgeler temin edilmişse, yatırım teşvik belgesinin kapatılması işlemi yapılmalıdır. Bu süreç, “Yatırım Tamamlama Vizesi” olarak adlandırılmaktadır. Aşağıda bu işlemle ilgili detaylı açıklamalar yer almaktadır.
1. Yatırım Tamamlama Vizesi Başvuruları
Yatırım dönemi sona erdiğinde veya belgenin süre uzatımı gibi durumlarda, Yatırım Tamamlama Vizesi başvurusunun yapılması gerekmektedir. Bu işlem, E-TUYS sistemi üzerinden yapılmakta olup, mevzuata ve teşvik uygulamalarına göre “E-TUYS Tamamlama Vizesi” olarak tanımlanmaktadır.
2. Ekspertiz Değerlendirmesi
Yatırımın tamamlanmasının ardından, Bakanlık tarafından atanan uzmanlardan oluşan bir ekip yerinde inceleme yaparak bir ekspertiz raporu hazırlar. Bu raporda, temin edilen makineler ve sağlanan istihdam koşulları detaylı olarak değerlendirilir. Bu rapor, tamamlama vizesi için temel kriterleri oluşturur.
3. SGK Prim Destekleri
Yatırım Tamamlama Vizesi işlemi sonrasında, yatırımcıya SGK İl Müdürlüğü’ne iletilen bilgiler doğrultusunda, SGK Primi İşveren Hissesi Desteği, SGK Primi İşçi Hissesi Desteği ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği gibi avantajlar sağlanır. Ancak bu destekler, her yatırım teşvik belgesi türüne ve bölgesine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Destek oranları ve unsurları bölgesel bazda değişiklik gösterebileceği için, dikkatle incelenmesi gerekmektedir.
4. Yatırım Tamamlama Sonrası İşlemler
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında tamamlanan yatırımlar sonrası yapılması gereken işlemler ve dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıda belirtilmiştir:
1. Tamamlama Vizesi Sonrası Destekler
Yatırım Tamamlama Vizesi sonrasında, SGK Prim Destekleri ve Gelir Vergisi Stopajı Desteği gibi yardımlar devam etmektedir. Vergi İndirimi desteği, yatırım döneminde başlayabilir ve süre sınırlaması olmaksızın devam edebilir; ancak bu desteğin belirli bir tutar sınırı bulunmaktadır. Yatırım tutarının katkı oranıyla çarpılması sonucu elde edilen tutar kadar vergi indirimi sağlanabilir.
2. Faaliyet Zorunluluğu
Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilen yatırımlar için, yatırımla ilgili faaliyetlerin en az 5 yıl süreyle sürdürülmesi zorunludur. Bu durum, teşvikli malların yatırım yerinde 5 yıl süreyle bulundurulması gerektiği anlamına gelir. Teşvikli malların satılması veya ihraç edilmesi durumunda ise, Bakanlık izni alınması gerekmektedir.
Yatırım Teşvik Belgesi Kullanımına Dair Uyarılar
Yatırım Teşvik Belgesi Kullanım Kılavuzu, yatırım teşvik mevzuatı ve ilgili uygulamalara dayalı olarak hazırlanmıştır. Ancak, bu rehber yalnızca genel bilgi verme amacı taşır ve bağlayıcı değildir. Şirketimiz, burada yer alan bilgilerin doğruluğu, güncelliği ve geçerliliği konusunda garanti vermez. Her yatırımcı, mevzuat hükümlerine uygun şekilde hareket etme ve doğru bilgiye ulaşma sorumluluğunu taşır. Kılavuzda yer alan bilgilere dayalı olarak yapılan işlemlerden şirketimiz sorumlu tutulamaz.